Şükufe Nihal Başar

Türk şair, öğretmen, eylemci ve aktivist

Doğum tarihi ve yeri: 1896, İstanbul

Ölüm tarihi ve yeri: 24 Eylül 1973, İstanbul

1896’da İstanbul’da dünyaya gelen Şükufe Nihal, eğitimine özel hocalardan ders alarak başladı. Babasının işi dolayısıyla ilk ve orta öğrenimine farklı şehirlerde devam etti; ortaokulu Şam’da okudu ve Selanik’te özel bir okula gitti. Arapça, Farsça, Fransızca öğrendi. Babasının evde düzenlediği toplantılarda tanıma fırsatı bulduğu devlet adamları, şairler, yazarlardan aldığı ilhamla memleket meselelerine küçük yaşta ilgi duymaya başladı. Şiir yazmaya da küçük yaşlarda başladı, ilk yazısı 13 yaşındayken Mehasin gazetesinde yayınlandı. 1916’da İnas Darülfünunu’na (Kadın Üniversitesi) girdi, burada eğitim almaya devam ederken eşiyle beraber “Mekteb-i Ümit” adında bir okul kurdu ve eğitimciliğe başladı. İnas Darülfünunu’nun edebiyat şubesinde üç yıl devam ettikten sonra son sınıfı coğrafya şubesinde okudu. 1919’da İnas Darülfünunu ile Zükur Darülfünunu’nun (Erkek Üniversitesi) birleşmesi gündeme gelmiş; kadınlara eğitimlerini isterlerse İnas Darülfünunu sınavlarına girerek tamamlama, ya da erkeklerin aldığı ek dersleri vererek Zükur Darülfünunu mezunu sayılma imkanı verilmişti. Öğrencilerin çoğu İnas Darülfünun’u olmayı seçerken Şükufe Nihal Hanım, o sene bölüm değiştirmiş olmasına rağmen erkeklerin aldığı ek ders sınavlarını vererek “Darülfunun mezunu ilk kadın” oldu.

Mezun olduğu yıl ilk şiir kitabı “Yıldızlar ve Gölgeler” yayımlandı. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin önde gelen isimlerinden birisi oldu, evinde yaptığı toplantılarda kadınları milli mücadeleye destek olmaları için teşvik etti. Sultanahmet mitinginde Halide Edip Hanım’ın yanında durdu, Fatih mitinginde konuşmasıyla kalabalığı ateşledi. Cumhuriyetin ilanından sonra, kadınların siyasi haklarını kazanması adına Türk Kadınlar Birliği’nin kurucuları arasında yer aldı. Derneğin 1925- 1927 yılları arasında yayımlanan Türk Kadın Yolu adlı dergisinin yazarları arasında yer aldı. 1953’e kadar İstanbul’da çeşitli okullarda çalıştı; coğrafya ve edebiyat öğretmenliği yaptı. Eserlerinde kadın, yurt sorunları ve aşk konularını işledi. Anadolu’nun geri kalmışlık sorunu üzerine şiirler yazdı. Devrinin neredeyse tüm önde gelen gazete ve dergilerinde şiirlerini, ve özellikle kadın sorunları üzerine makaleler yayımladı. Hayatının son yıllarına kadar Türk Kadını dergisinin yazarları arasında yer aldı. 

Eserleri

Şiirleri

  • Yıldızlar ve Gölgeler (aruz’la yazılmış şiirler 1919)
  • Hazan Rüzgarları (1927) 
  • Gayya (1930) 
  • Yakut Kayalar (1931) 
  • Su (1933) 
  • Sıla Yolları (1935) 
  • Sabah Kuşları (1943) 
  • Yerden Göğe (1960) 
  • Şükufe Nihal / Şiirler (1975, ölümünden sonra toplu şiirler) 

Romanları

  • Renksiz Istırap (1928) 
  • Yakut Kayalar (1931) 
  • Çöl Güneşi (1933) 
  • Yalnız Dönüyorum (1938) 
  • Domaniç Dağlarının Yolcusu (1946) 
  • Çölde Sabah Oluyor (1951) 

Öykü

  • Tevekkülün Cezası (1928) 

Gezi Notları

  • Finlandiya (1935)

Kaynaklar

https://www.turkedebiyati.org/yazarlar/sukufe-nihal-basar.html 

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/263781