İpek Duben

Doğum tarihi ve yeri: 1941, İstanbul

1941 yılında İstanbul’da doğan İpek Duben,. 1961’de Arnavutköy Amerikan Kız Koleji‘nden mezun oldu. 1963’te ABD‘de Agnes Scott College’de felsefe ve sanat tarihi dallarında eğitim gördükten sonra Chicago Üniversitesi‘nde siyaset bilimi alanında yüksek lisans eğitimini tamamladı. Aynı bölümde doktora çalışmasını tez aşamasına kadar sürdürdü. 1971’de New York’ta Sanat Öğrencileri Birliği’nde Robert Hale ile çizim ve anatomi çalıştı. 1972–1976 arasında New York Çizim, Resim ve Heykel Atölye Okulu’nda eğitim gördü.

Türkiye’ye döndükten sonra ürettiği ilk iş, “Şerife” serisi idi. Bu serinin çıkış noktası, iç göçle İstanbul’a gelen ailelere mensup, çoğu temizlikçi olarak çalışan kadınlardı. Beyoğlu’ndaki Devlet Güzel Sanatlar Galerisi’nde sergilendi. 1980’de I. Günümüz İstanbul Sanatçıları Sergisi‘nde Şerife adlı resim ile Başarı Ödülü’nü aldı.

İstanbul’a döndüğünde bir yandan sergiler açarken bir yandan da Milliyet Sanat Dergisi, Tarih ve Toplum, Boyut ve Sanat Çevresi dergilerinde sanat eleştirileri yazıları yazdı. Mimar Sinan Üniversitesi‘nde sanat tarihi alanında doktorasını 1984 yılında Türk Resmi ve Eleştirisi (1880-1950) başlıklı tezi ile tamamladı. Sanatçı, 1992 yılına kadar İstanbul’da, 1992-2002 arasında New York’ta yaşadı. Şerife serisinden sonra kimlik sorununu erkek cinsiyeti üzerinden ele aldığı “Adale Adam” (1987), kendi bedeninden hareketle “Kayıtlar ve İzler” dizisini, kendi fotoğraflarından yola çıkarak hazırladığı ve iki kültür arasında yaşadığı çatışmayı yansıtan Elyazması: 1994 enstalasyonunu gerçekleştirdi. Elyazması:1994, Duben’in kendi imgesini de içeren 51 adet kâğıt plaka, plakaları koruyan kutu, sergi için yazılan İngilizce şiir ve bu şiirin Türkçesinin bulunduğu, tavandan aşağı sarkıtılan bir parşömenden oluşmakta idi. 1995’te Antik Efes’e özel olarak Artemis I ve Artemis II adlı enstalasyonları gerçekleştirdi. Batı’da Türk kimliğinin ele alınışını 1997’de Batıdan Haberler adlı yerleştirmesi ile hicvetti. 1998’de Aşk Kitabı adlı eserinde gazetelerin üçüncü sayfa haberlerinden yola çıkarak Türkiye ve ABD deki aile içi şiddeti çelik plakalara işleyerek çelik bir kitap yapmaya başladı. What is a Turk?‘ başlıklı video yerleştirmesinde kültürel ırkçılık ve önyargıları, Elveda Yurdum‘da dünyadaki zorunlu göç olaylarını ele aldı. 15 yıllık çalışmalarından bir seçki, 2009 yılında İstanbul’da Aksanat’ta sergilendi.

İpek Duben, İstanbul Teknik Üniversitesi, Yıldız Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi ve İstanbul Bilgi Üniversitesi‘nde çeşitli dönemlerde dersler verdi. İstanbul Modern; Museum Voor Volkenkunde, İstanbul Büyükşehir Müzesi, Türk-İngiliz Kültür Derneği-ITBA koleksiyonlarında Amerika, Japonya, Fransa, Türkiye, İngiltere’deki özel koleksiyonlarda eserleri yer almaktadır.