Sabiha Ziya Bengütaş

Doğum tarihi ve yeri: 1904, İstanbul

Ölüm tarihi ve yeri: 2 Ekim 1992, Ankara

Sanayi-i Nefise Mektebi‘nin heykel bölümünden mezun ilk kadın sanatçı olan Sabiha Ziya’nın güzel sanatlara tutkusu küçük yaştayken başladı. Okulda, evde resimler yapardı. Bu alandaki yeteneğini geliştirmek için, daha liseyi bitirmeden, 1920’de Sanayi-i Nefise Mektebi’nin Resim Şubesi’ne girdi, heykel çalışmalarıyla hocalarının takdirini kazandı. Sanayi-i Nefise Mektebi’nin Resim Şubesi’nde bir yıl çalıştıktan sonra bölüm değiştirerek, Heykel Şubesi’ndeki üç erkek öğrenci arasına ilk kız öğrenci olarak katıldı.

Sabiha’nın heykeltıraşlık tutkusu öylesine coşkulu ve güçlüydü ki, bütün gücüyle çalışarak bu mesleğin sırlarını öğrendi. Gerek Türkiye’de gerekse yurt dışında ilk Türk kadın heykeltıraşı olarak tanındı.

Sabiha Hanım Sanayi-i Nefise mensupları arasında açılan sınavda birinci olarak yurt dışına gitme hakkını da kazandı. Roma Güzel Sanatlar Akademisi’nde Prof. Luppi atölyesinde ihtisas yaptı. İtalya’daki çalışmaları mesleğinde olgunlaşmasını sağladı. Daha sonra Taksim meydanı’ndaki Atatürk abidesini yapan ünlü İtalyan heykeltıraşı Canonica’nın asistanlığını yapan Sabiha Hanım, onunla birlikte İtalya’ya giderek 18 ay atölyesinde çalıştı. Yurda döndükten sonra yoğun bir çalışma içerisine girdi. Sabiha Hanım’a Avrupa yolu 1933’de yeniden açıldı. Eşinin mesleği nedeniyle değişik ülkelerde bulunan Sabiha Bengütaş, yabancı ülkelerde de meslek çalışmalarını sürdürdü.

Sabiha Bengütaş çok sayıda eseri olan, birçok sergiye katılan bir sanatçıydı. Saltanat’ın son yıllarında başlayan ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında gelenekleşen Galatasaray sergilerine, 1925’te ilk kez katılan kadınlar arasındaydı.

Sabiha Bengütaş 1938 yılında iki önemli konkur kazandı. Atatürk ve İnönü için açılan heykel yarışmasında birinci oldu. Heykeltıraşımız, bu heykellerin eskizlerini Türkiye’de hazırladı, Roma’ya giderek orada tamamladı. Atatürk’ün büyük, üniformalı heykeli dünyanın en değerli mermerleri olan Carra mermerindendir ve günümüzde Çankaya Köşkü’nün bahçesinde bulunmaktadır.

Eserleri

Sabiha Bengütaş’ın ilk eserlerinden dördü (Namık İsmail, Ahmet Haşim, Bedia Muvahhit büstleri ve kendi büstü) İstanbul Devlet Resim ve Heykel Müzesi‘nde bulunmaktadır. Bengütaş, birçok önemli ismin heykel ve büstünü yapmıştır. Bu eserleri şu şekilde sıralanabilir;

Atatürk (Carra mermeriyle yapılmış heykel Çankaya Köşkü’nün bahçesindedir)
İsmet İnönü (Batı Cephesi Kumandanı giysisiyle, Mudanya Mütarekesi dönemini simgeler, Mudanya’dadır.)
Abdülhak Hâmid
Ahmet Hâşim
Nâmık İsmail
Bedia Muvahhit
Prof. Dr. Âkil Muhtar Özden
Hakkı Şinasi Paşa (İstanbul milletvekili)
Hikmet Bey (ressam)
Ali Fuat Paşa
Mevhibe İnönü
Hasan Âli Yücel
Josef Páleníček (Çek piyanist)
Aysel Öymen
Roy Kohler