- Füruğ Ferruhzad (İran/ 1934-1967)
Modern İran şiirinin en önemli şairlerinden biri olan Füruğ Ferruhzad, biri ölümünden sonra olmak üzere yayınlanan 5 şiir kitabı vardır. Şiir yazmazsa yaşayamayacağını düşünen şairin bir kadın olarak İran’da şeriat yasaları tarafından bir çok baskıyla karşılaşır. İlk şiir kitabı Esir 1955 yılında yayımlanır. Özel hayatında da çok zorluklar yaşadığı dönemde yalnızlık, şaşkınlık, güçsüzlük gibi temalarla şiirler yazar ve hemen her şeye isyan etmektedir. Füruğ Ferruhzad sosyal hayatında da her zaman direnmiş, isyan etmiş , direnmiş ve bunu sanatının da parçası yapmıştır. Hayatı; giyiminden, evliliğine, şiirinde bahsettiği konulara kadar tamamen bir direniş hikayesidir. Şairin şiirleri dilimize çevrilmiş ve basılmaktadır. Rüzgar Bizi, Götürecek, Yaralarım Aşktandır, İnanalım Soğuk Mevsimin Başlangıcına hala baskısı bulunan kitaplardır.
- Audre Lorde (ABD/ 1934-1992)
Audre Lorde, yaşamı boyunca çeşitli azınlık ve “dezavantajlı” kesimin yanında yer almış olan ve feminizmi yaşamına da sirayet ettirmeyi başarmış bir yazardır. Zami, Bahis Dışı Kız Kardeş ve Sessizliğin Seni Korumayacak gibi önemli eserlere imza atmıştır. Yaşamı boyunca kadın meseleleri, cinsel sağlık, cinsel taciz, LGBT, siyahi hakları gibi konular üzerine eserler üretmiş ve çeşitli çalışmalarda bulunmuştur. Üstün başarıları sayesinde Bill Whitehead Ödülü sahibi olmuştur.
- Margaret Atwood (Kanada/ 1939- )
Kanadalı yazar ve şair günümüzde global olarak en çok bilinen ve okunan feminist yazarlardan biridir. Damızlık Kızın Öyküsü isimli kitabı diziye çekilmiş, hatta Emmy Ödülü kazanmış ve kendisine de büyük bir bilinirlik sağlamıştır. Sonrasında bu kitabın devamı niteliğinde olan Ahitler kitabını kaleme almıştır. Kör Suikastçi ismiyle dilimize çevrilen romanı sayesinde Booker ödülü almıştır. Yazar ilk romanı Evlenilecek Kadın (1969) ‘dan itibaren şiir, deneme ve çocuk kitabı da dahil olmak üzere çeşitli türlerde eserler üretmekte ve kadınlar için aktivist bir yazar olarak üretmeye devam etmektedir.
- Annie Ernaux (Fransa/ 1940- )
Fransız yazar Annie Ernaux, kadın meseleleri, kürtaj, evlilik ve cinsellik gibi konulara ilişkin önemli eserlere sahip bir edebiyatçıdır. Kürtaj, Bir Kadının Hikayesi ve Boş Dolaplar gibi uluslararası üne sahip, başarılı romanlara imza atmış olan sanatçı, farklı sanat dallarını etkilemiş olup 2021 yılında çekilmiş olan Kürtaj filmine ilham kaynağı olmuştur. Sıradışı bir başarıya sahip olan yazar; Marguerite Yourcenar, Hemingway, Gegor von Rezzori ve geçtiğimiz yıl, Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır.
- Duygu Asena (Türkiye/ 1946-2006)
Türkiye’de feminizm hareketinin öncü isimlerinden olan Duygu Asena, yazı hayatına yayımcılık sektörüyle başlayıp ardından çeşitli kitaplarla devam etmiş bir yazardır. Özellikle Kadının Adı Yok kitabıyla büyük ses getirmiştir. Eserleri binlerce kadının yaşamına dokunmuş ve Türk edebiyatında da önemli bir yer edinmiştir. Bu romanını, Aslında Aşk da Yok, Aslında Özgürsün ve Kahramanlar Hep Erkek gibi eserleri takip etmiştir. Nokta Dergisinden Doruktakiler Ödülü, Boğaziçi Üniversitesi’nden En İyi Yazar Ödülü’nü ve Mimoza Dergisinden 75. Yılda 75 Başarılı Kadın Ödülü’nü kazanmıştır.
- Latife Tekin (Türkiye/ 1957- )
Latife Tekin Türkiye’nin en etkili ve üretken kadın yazarlarından biridir. 1983’te ilk romanı olan Sevgili Arsız Ölüm’ü yazmıştır. Daha sonra ise Gece Dersleri, Aşk İşaretleri, Ormanda Ölüm Yokmuş, Muinar gibi birçok esere imza atmıştır. Romanlarında, büyülü gerçekçilik akımının etkisi hissedilir. Tüm romanlarında aile kavramına ve yoksulluğa değinen Tekin’in eserlerinde toplumsal cinsiyet rollerini, toplumsal sınıfları ve kadınların bu sosyolojik yapıda uğradığı mağduriyetleri konu edindiğini söylemek mümkündür. 2019 yılında Erdal ÖZ Edebiyat Ödülüne layık görülen Latife Tekin aynı zamanda Bodrum Gümüşlük’te, herkesin yazabileceği, tartışabileceği bir ortam yaratma amacı güden Bodrum Gümüşlük Akademisi’nin kurucularındandır.
- Jeanette Winterson (İngiltere/ 1959- )
Yaşamı, yazdıkları kadar sıradışı olan İngiliz yazar Jeanette Winterson, cinsel yönelimini fark ettikten sonra yaşadığı evden ayrılmış ve Oxford Üniversitesinde eğitim görmeye başlamıştır. İlk romanı olan Tek Meyve Portakal Değildir’i henüz yirmi dört yaşındayken yayımlamış ve bu romanıyla Whitbread Ödülü’nü kazanmıştır. Kısa sürede sanat camiasının ilgisini çekmeyi başarmış ve başka sanatçılara da ilham vermiştir. Öyle ki onun romanından esinlenilen Tek Meyve Portakal Değildir dizisi büyük bir başarı yakalamış ve BAFTA Ödülü’nü kazanmıştır. Kendisi kadın meselelerini ele alan eserler üretmenin yanı sıra gazete yazıları ve çocuk kitapları da yazmıştır. Yazarın diğer önemli eserleri ise Vişnenin Cinsiyeti, Dizüstü ve Tutku olarak sıralanabilir. Yazar, yaşamı boyunca edindiği çeşitli başarıları sayesinde 2006 yılında İngiliz İmparatorluk Nişanı sahibi olmuştur.
- Mine Söğüt (Türkiye/ 1968- )
Mine Söğüt Türkiye’de, en çok kadın karakterleri ve hikayelerini merkezine alan yazarlardan biridir. Bilinirliği, Deli Kadın Hikayeleri isimli öykü kitabıyla artsa da Beş Sevim Apartmanı, Gergedan ve Kırmızı zaman gibi eserleri de oldukça beğeni kazanmıştır. Ancak özellikle Deli Kadın Hikayeleri’nde toplumun, eril baskının her türlüsüne maruz kalan kadın ve kuir bireylerin hikayelerinde sert bir dille okuyucusunda farkındalık yaratan feminist bir yazarlardan biridir. Türk edebiyatının çağdaş etkilerini taşıyan Söğüt, “ahlakçılık” ve “ahlak” kavramı ve bunun edebiyat üzerindeki etkisi konulu atölyeler düzenlemeketedir.
Okuyucuya Not: Dünyayı Sarsan Feminist Yazarlar seçkimizde sizler için hem fiziksel hem de ruhsal dünyamıza sirayet eden çeşitli yazarları derledik. Daha ziyade Ortadoğulu yazarlara odaklanmakla birlikte dünya genelinde büyük eserler üretmiş olan kadınlara ve onların çeşitli eserlerine yer verdik. Özellikle kadınlara yer verdik çünkü feminist eserler üreten erkek yazarlara ne yazık ki pek rastlamadık. Rastlasak bile feminizmi hem eserlerine hem de yaşamına sindirmiş olan erkek sanatçılar bulamadığımız için bu seçkimizde onlara yer veremedik. Biz, bu seçkide erkek sanatçılara yer veremiyor olmamızın sebebini, kendi araştırmamızın yetersizliğine bağlamak istiyoruz. Umarız bu yazarlar ve eserleri bizleri etkilediği gibi sizi de etkiler ve üretimleri nesilden nesile aktarılır. Bu yazımızda yalnızca kadın yazarlara yer verdiğimiz gibi gelecekteki benzer bir yazımızda yalnızca feminist erkek yazarlara ve onların eserlerine yer vermek ve sanat eserlerini, sizlerle buluşturabilmek dileğiyle…
-Damla Aydın & Esra Kars
